Jasne światła w ciemności: znaczenie odzieży odblaskowej

Jeśli chcesz przekonać się, jak ważna jest odpowiednia odzież do pracy na świeżym powietrzu, wystarczy spojrzeć na polską zimę. Krótkie dni, szybko zapadający zmrok i zmienna pogoda – od intensywnych opadów śniegu, po deszcz i gęstą mgłę – sprawiają, że widoczność na zewnątrz bywa mocno ograniczona.

Na placach budowy, przy drogach czy na terenach zakładów produkcyjnych praca jednak nie ustaje. Kierowcy, operatorzy maszyn i serwisanci wykonują swoje obowiązki niezależnie od warunków atmosferycznych. To, co pozwala im pracować bezpiecznie, to nie tylko doświadczenie, ale także dobrze widoczna odzież ostrzegawcza Hi-Vis. Dzięki niej pracownicy są zawsze łatwo dostrzegalni – zarówno dla współpracowników, jak i osób postronnych.

W Polsce, podobnie jak w krajach o surowym klimacie, sprawdza się zasada: nie ma złej pogody, jest tylko nieodpowiednie ubranie. Dlatego konsekwentne korzystanie z odzieży Hi-Vis to nie dodatek, ale realne wsparcie bezpieczeństwa i komfortu pracy w wymagających warunkach.

Znaczenie odzieży ostrzegawczej Hi-Vis

Praca w takich warunkach nie należy do łatwych. Ciemność bywa niezwykle niebezpieczna – każdy kierowca zna moment, gdy rowerzysta nagle pojawia się na drodze tuż przed samochodem. A teraz wyobraź sobie ryzyko, jakie niesie prowadzenie kilkudziesięciotonowej ciężarówki na zatłoczonym placu budowy, w padającym śniegu, podczas gdy wokół poruszają się pracownicy.

Jak to się dzieje, że Polska – mimo trudnych warunków zimowych – od lat poprawia wyniki w statystykach wypadków przy pracy w Unii Europejskiej? Jak dbamy o bezpieczeństwo pracowników budowlanych, fabrycznych, drogowych czy mechaników? Odpowiedź jest prosta: poprzez konsekwentne stosowanie odzieży ostrzegawczej Hi-Vis. Wystarczy przejechać obok robót drogowych zimą, by zobaczyć coś na kształt festiwalu świateł.

Hi-Vis jest kluczowa nie tylko w zimnym klimacie, ale również wtedy, gdy występują intensywne opady deszczu, gęsta mgła czy ograniczona widoczność – a takie warunki dobrze znamy także w Polsce.

Odzież fluorescencyjna i odblaskowa to jedne z najważniejszych wynalazków w zakresie bezpieczeństwa pracy. Trudno dokładnie zmierzyć ich skuteczność, ale jedno z duńskich badań wykazało, że rowerzyści noszący żółte kurtki Hi-Vis mieli aż o 47% mniej wypadków skutkujących obrażeniami. To niemal o połowę mniej hospitalizacji tylko dzięki Hi-Vis!

Dlaczego ta odzież jest tak skuteczna? Odpowiedź kryje się w nauce – ale najpierw warto zacząć od kilku podstawowych definicji.

Czym jest odzież ostrzegawcza Hi-Vis?

Zasadniczo istnieją dwa jej rodzaje: fluorescencyjna i odblaskowa (retrorefleksyjna).
Różnica między nimi jest jak między dniem a nocą – dosłownie, bo każdy z tych typów najlepiej sprawdza się w innych warunkach

Odzież fluorescencyjna

Czym jest?
Odzież fluorescencyjna to w praktyce jaskrawe żółcie, pomarańcze lub czerwienie, które często widzimy u pracowników budowlanych czy drogowych. Stosuje się ją również w innych miejscach pracy, zwłaszcza tam, gdzie zadania wykonywane są na zewnątrz.

Jak działa?
Materiał fluorescencyjny przekształca światło UV (to samo, które opala nas na plaży) w światło widzialne. Dzięki temu może odbijać więcej światła niż zwykła tkanina, co sprawia, że wygląda wyjątkowo jasno i wyraźnie.

Kiedy stosować?
Największe znaczenie ma w ciągu dnia, szczególnie w godzinach o słabszym oświetleniu – rano i wieczorem, gdy zwykłe kolory stają się mniej widoczne.

Odzież odblaskowa (retrorefleksyjna)

Czym jest?
Odblaskowe znaki i odzież to te jaskrawe elementy, które nagle „wyskakują” z ciemności, gdy oświetlą je światła samochodu. Charakterystyczny blask kurtki Hi-Vis to często pierwszy sygnał, że w pobliżu drogi pracują ludzie. Ten sam efekt widzimy na znakach drogowych, które nagle stają się wyraźne w ciemności, kiedy wszystko inne tonie w czerni.

Jak to działa?
Stań przed lustrem i skieruj w nie latarkę – światło odbija się prosto w twoje oczy. Teraz odsuń się na bok – choć lustro wciąż odbija światło, już go nie widzisz, bo nie wraca w twoim kierunku.

Magia retroreflektorów polega na tym, że zawierają one system mikroskopijnych „lusterek”, które zawsze odbijają światło dokładnie w stronę jego źródła – z przodu, z boku, z góry czy z dołu. Dzięki temu, gdy pada na nie światło, świecą jasno i wyraźnie.

Co więcej, zamiast luster można wykorzystać maleńkie (naprawdę maleńkie) kulki szklane. Dzięki temu materiały retrorefleksyjne można stosować w formie naklejek, znaków, kamizelek, koszulek, bluz, taśm, a nawet farby.

Jaką odzież ostrzegawczą Hi-Vis wybrać?

Każda praca ma swoje specyficzne wymagania i dlatego najlepsza odzież Hi-Vis powinna być zaprojektowana pod kątem wykonywanych zadań. Inne potrzeby mają pracownicy budowlani, inne osoby pracujące przy drogach, a jeszcze inne operatorzy w zakładach przemysłowych.

Tworzenie odzieży ostrzegawczej to nie tylko szycie ubrań – to przede wszystkim zrozumienie ludzi, którzy je noszą, oraz środowisk, w których pracują. Dobra odzież robocza nie ogranicza się do spełniania norm bezpieczeństwa – musi być także funkcjonalna, wygodna i zrównoważona.

Soile Pakarinen, projektantka odzieży roboczej, oraz Katriina Walliander, kierownik projektów w Lindström.

Na przykład spójrz na kurtkę i spodnie Hi-Vis dla elektryków od Lindström:

• Materiały fluorescencyjne zostały zastosowane na najbardziej widocznych częściach odzieży, aby zapewnić maksymalną widoczność.
• Pasy odblaskowe umieszczono na nogawkach i rękawach – ruch tych części ciała pomaga wychwytywać światło. Te obszary odzieży rzadko są zakrywane dodatkowymi ubraniami.
• Kieszenie i schowki rozmieszczono tak, aby nie zasłaniały elementów Hi-Vis.
• Odzież spełnia wszystkie wymagane normy bezpieczeństwa. Prezentowane powyżej elementy to kurtka i spodnie CE FR TWINPRO, zaprojektowane specjalnie dla kobiet. Dzięki właściwościom trudnopalnym, ostrzegawczym i antystatycznym doskonale sprawdzają się w środowiskach ATEX (czyli w strefach zagrożonych wybuchem).

EN ISO 20471:2013

AI:2016 Klasa 1 i 2**

Odzież o wysokiej widoczności.

EN ISO 11612:2015 AI B1 C1
Odzież ochronna – Odzież chroniąca przed działaniem ciepła i płomienia.

IEC 61482-2:2018 Klasa 1 (4kA)

Odzież ochronna przed skutkami cieplnymi łuku elektrycznego.

EN 1149-5:2018

Odzież ochronna – Właściwości elektrostatyczne.

Zasady dotyczące odzieży ostrzegawczej Hi-Vis

Rozwiązania Hi-Vis są niezwykle skuteczne, ale warto pamiętać o czterech podstawowych zasadach:

1. Utrzymuj odzież w czystości.
   Warunki pracy bywają trudne – zarówno ze względu na pogodę, jak i brud. Ani materiały fluorescencyjne, ani odblaskowe nie będą spełniać swojej roli, jeśli są pokryte olejem, cementem czy błotem. Dobrym rozwiązaniem jest wynajem odzieży, dzięki czemu zawsze będzie ona czysta i odpowiednio konserwowana.
2. Zapewnij wygodę w pracy.
   Nie można oczekiwać, że ktoś pracujący przy remoncie drogi będzie nosił ciężką kurtkę tylko dlatego, że jest fluorescencyjna. Jeśli odzież Hi-Vis jest niewygodna i zbyt ciepła, pracownik ją zdejmie – a wtedy przestaje chronić. Dlatego należy zapewnić takie ubrania, które sprawdzą się zarówno w upalne dni, jak i w mroźne, śnieżne poranki.
3. Dopilnuj właściwego dopasowania.
   To absolutna podstawa, ponieważ źle dobrany rozmiar może ograniczyć powierzchnię odzieży Hi-Vis, a tym samym zmniejszyć jej skuteczność. Najlepsze firmy oferujące wynajem zapewniają także usługę dopasowania odzieży, by mieć pewność, że działa ona tak, jak powinna.
4. Zadbaj o widoczność w każdych warunkach.
   Jak często elementy fluorescencyjne czy odblaskowe znikają pod grubą kurtką w chłodne dni albo pod płaszczem przeciwdeszczowym, gdy zaczyna padać? Odzież ostrzegawcza Hi-Vis musi spełniać swoje zadanie niezależnie od pogody czy dodatkowych warstw ubrania.

Ten artykuł omawia kluczowe czynniki, które warto wziąć pod uwagę przy wyborze odpowiedniej odzieży Hi-Vis.

Czy istnieją normy dla odzieży Hi-Vis?

Tak. Norma ISO 20471 High-Visibility Clothing określa jasne wymagania dotyczące koloru i odblaskowości, a także minimalnej powierzchni elementów ostrzegawczych na odzieży oraz rozmieszczenia tych materiałów. Jak wyjaśniają Soile i Katriina:

Z estetycznego punktu widzenia certyfikaty bezpieczeństwa często nakładają ścisłe wytyczne, które kształtują ostateczny wygląd odzieży. W przypadku odzieży Hi-Vis wymagana powierzchnia elementów ostrzegawczych musi być zachowana również w najmniejszym rozmiarze ubrania. To z kolei wpływa na sam projekt odzieży.

Podsumowanie

Odzież Hi-Vis to kluczowy element planu Środków Ochrony Indywidualnej (PPE). To jedyny sposób, aby pracownicy byli widoczni i bezpieczni zarówno w dzień, jak i w nocy. Jednak przy wyborze odzieży roboczej nie wystarczy zwrócić uwagę tylko na certyfikaty – trzeba także zaplanować jej czyszczenie i konserwację, zadbać o odpowiednie dopasowanie oraz upewnić się, że ubrania sprawdzą się we wszystkich warunkach, w jakich będą używane.